Сорау: Әссәламәгаләйкүм! Хайваннарны аталандырган (каплаткан) өчен акча алырга яки бирергә ярыймы?
Җавап:
بِسۡـمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰـنِ ٱلرَّحِيـمِ
Мәрхәмәтле һәм Рәхимле Аллаһ исеме белән. Вәгаләйкүм әссәлам вә рахмәтуллаһи вә бәрәкәтүһ.
Бу сорау буенча ике мөһим әйберне билгеләп үтәргә кирәк:
1. Шәригать буенча, мәни суы чиста булмаганлыктан, ул ниндидер кыйммәткә ия булган милек булып исәпләнми. Нәтиҗәдә аның белән алыш-биреш ясау тыела.
2. Бу килешүдә билгесезлек (гарар) бар, чөнки биоматериалның күләме билгеле түгел. Хайваннарны каплату аларның буаз булачагын да (аталануын) вәгъдә итми. Ә билгесезлек булган һәр килешү тыела.
عَنِ ابْنِ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا، قَالَ: "نَـهَى النَّبِيُّ ﷺ عَنْ عَسْبِ الفَحْلِ"
يُنظر: "صحيح البخاري"، رقم الحديث: 2284.
Ибн Гомәр (Аллаһ аннан һәм аның әтисеннән риза булсын): "Пәйгамбәр ﷺ ‘асб әл-фәхелне тыйды*", - дип әйткән.
Кара: "Сахих әл-Бохари, Имам әл-Бохари, Әбу ‘Абдулла Мөхәммәд, №2284.
*"‘асб әл-фәхел" дип ата хайваннарны каплатуда файдалануны атыйлар.
جَابِرُ بْنَ عَبْدِ اللهِ، يَقُولُ: "نَـهَى رَسُولُ اللهِ ﷺ عَنْ بَيْعِ ضِرَابِ الْجَمَلِ..."
يُنظر: "صحيح مسلم"، مسلم بن الحجاج. رقم الحديث: 1565.
Җәбир ибн ‘Абдулла: "Аллаһ илчесе ﷺ [ана хайванны] дөя белән каплатудан алыш-биреш ясауны тыйды", - дип әйтте.
Кара: "Сахих Мөслим", Мөслим ибн әл-Хәдәҗ, №1565.
"...يخرج بيع عسب الفحل؛ لأن العسب هو الضراب، وأنه ليس بمال"
يُنظر: "بدائع الصنائع"، الكاساني، علاء الدين، 5/145.
"… ‘асб әл-фәхел" белән сату итү [чиктән] чыгу санала, чөнки бу ана хайванны каплатуга кайтып кала, ә ул милек булып саналмый".
Кара. "Бәдаи‘ әс-Санаи‘", әл-Касани, ‘Аляуддин, 5/145.
Аллаһ - яхшырак Белүче.
Татарстан мөфтиятенең фәтвалар (даруль-ифта) бүлеге.
