Әминов Габденнасыйр (ахун, дәмулла Габденнасыйр бине Мөхәммәдәмин әл-Буави) (1806–1886) – танылган дин һәм жәмәгать эшлеклесе, педагог. Ул 1806 елны дин әһелләре гаиләсендә дөньяга килә. Иң әүвәл Якуб бине Яхъя әл-Бәрәскәви мәдрәсәсендә укый. Аннан соң, озак еллар дәвамында Бохарада Габделмөэмин бине Үзбәк әл-Бохари, Ходайбирде әл-Байсуни, Салих бине Надир әл-Хөҗәнди һәм башка галимнәрдән тирән дини белем ала.
1852 еллар тирәсендә Буа шәһәренә имам-хатыйб, мөдәррис итеп билгеләнә. Биредә ул халыкны уку-укыту, вәгазьләү, аларны әхлакый яктан тәрбияләү өчен зур көчен куя. Аның тырышлыгы белән Буа мәдрәсәсе даны тирә-якларга тарала. Ул Сембер губерниясенең иң зур уку йортларының берсенә әверелә.
Габденнасыйр хәзрәт турында Ризаэддин Фәхреддин болай дип яза: “Габденнасыйр әл-Буави зирәк һәм тәкъва кеше иде. Фәкыйрьлек белән укып, үзенең тырышлыгы белән мөһим булган гыйлемнәрне алды. Шиһабетдин әл-Мәрҗани берлә икесе тәрикать зикере кылсалар да, гомерләрен гыйлем таратуга һәм укытуга сарыф иттеләр, мөрид тәрбия кылып шөгыльләнмәделәр”. (“Асар”, 4 т., 137 б.).
Шиһабетдин Мәрҗани аның турында болай ди: “Халык белән аралашуы аз иде, дан һәм кадер-хөрмәт күрү белән гомер кичерде. Әйләнә-тирәдә булган галимнәрнең мәшһүрләреннән иде”. (“Мөстәфадел-әхбар фи әхвале Казан вә Болгар”, 2 т., 283 б.).
Габденнасыйр хәзрәтнең гаиләсе дә шактый ишле була. Ул тормыш иптәше белән җиде кыз һәм ике ул үстерә. Зөһрә исемле кызы Шиһабетдин Мәрҗани хәзрәтләрендә кияүдә була, Илһаҗир исемле икенче кызы Нургали Хәсән әл-Буавига кияүгә чыга.
Габденнасыйр хәзрәт 1886 елның 29 мартында 80 яшендә вафат була. Аның җеназасын Фәхреддин Мостаев укый. Танылган хәзрәт Буа шәһәрендәге татар зиратына җирләнә. Үзенең дәвамчысы булып калган улы, галим Гыйнатулы да озак яшәми, вафат була. Аның изге эшен бүтәннәр дәвам итә...
Рәшид МАЛИКОВ,
Татарстан Фәннәр академиясенең Ш.Мәрҗани исемендәге
Тарих институты аспиранты
"Дин вә мәгыйшәт" газетасыннан
