Пәйгамбәребез Мөхәммәд галәйһиссәлам бер хәдисендә бәндәнең буй-сынын тотар өчен нибары берничә йотым ризык җитүе хакында әйтә. Хәдиснең дәвамында исә, андый аз микъдар белән генә канәгатьләнмәгән очракта, ашказанын өч өлешкә “бүлеп”, шуның бер өлешен генә ризык белән тутырырга, икенче өлешен – сыекча-эчемлеккә, өченче өлешен – һава өчен, ягъни буш калдырырга кирәклеге хакында әйтелә.
Янә дә Коръән-Кәримдә “әл-Әгъраф” сүрәсенең 31 нче аятендә: “Ашагыз, эчегез, ләкин исраф итмәгез, чынбарлыкта Ул (Аллаһы Тәгалә) исраф итүчеләрне сөйми”, – диелә.
Кирәгеннән артык ашамлык әзерләп, файдаланмыйча чүплеккә ташлау гына түгел, хәтта туйган өстенә ашауның да исраф икәнлеген онытырга ярамый. Югыйсә, организмны энергия – көч-тәкать белән тәэмин итәр өчен күп азык кирәкми бит.
Статистика мәгълүматларына караганда, бүгенге көндә дөньяда яшәүче 7 мил-лиард халыкның 1 миллиарды чамадан тыш гәүдә авырлыгыннан, симезлектән интегә һәм, шул сәбәпле, ел саен 2,8 миллион кеше дөньядан китә икән. Шул ук вакытта ачлыктан, тиешле дәрәҗәдә тукланмаудан һәм ачлы-туклы яшәгәнлектән килеп чыккан авырулардан көн саен 24 мең кеше вафат була.
Ә дөньяда җитештерелгән азык-төлекнең 30 проценты (2,7 миллион тонна) чүплеккә ыргытыла, АКШта җитештерелгән ризыкның 40 проценты чүплеккә озатыла. Нью-Йорк кына да көн саен 123 тонна ризыкны чыгарып ташлый икән. Бөекбритания исә ел саен 3,6 миллион тонна ашамлыкны чүплеккә озата, шуның 60 проценты төргәге дә (упаковкасы) ачылмаган хәлдә чүп контейнерына эләгә икән. Мәскәүдә сатып алынган ашамлыкның 23 проценты ташлана. Русия гражданнарының өчтән бере азык-төлекне кирәгеннән артык сатып ала. Пәйгамбәребезнең (с.г.в.) тагын бер хәдисен искә төшерик: “Бер кешенең ризыгы – ике кешегә, ике кешенеке дүрт кешегә җитә”.
Югарыда искә алып үтелгән күңелсез күренештән чыгу юлы бары тик бер – бәндәне юктан бар иткән, аның ике дөньяда да бәхетле булуы өчен туры юл күрсәткән, илчеләрен җибәргән һәм китапларын иңдергән Аллаһы Тәгаләнең диненә әйләнеп кайту гына. Югыйсә, Аллаһ динен тотмаган кешелекнең яшәеше кем күпме эләктерсә – шул чаклы ашый торган, көчсезләрне якын җибәрми торган ерткыч хайваннар өере тормышыннан бер аермасы да калмый.
Булат хәзрәт ӘХТӘМОВ, Удмуртия
"Татар заманы"
