Мәдинә Кәлимуллина – ислам икътисады һәм финанслары өлкәсендә шактый билгеле белгеч. Ул РФ Тышкы эшләр министрлыгының Мәскәү дәүләт халыкара элемтәләр институтын тәмамлаган, халыкара икътисадый багланышлар һәм тышкы икътисадый элемтәләр кафедрасында белем алган. Хәзерге вакытта Россия Мөфтиләр шурасының икътисад департаменты директоры, күп кенә проектларның җитәкчесе.
- Мәдинә, өммәтебезнең икътисадый яктан үсешен һәм ислам икътисадында Казанның тоткан урынын ничек бәялисез?
- Әлегә без башлангыч чорда гына. Өммәтебезнең икътисадый үсешен бәяләүгә килгәндә, икътисадый операцияләрне ислам кануннары белән килештереп алып баручы фикердәшләр төркеме тупланды. Бу аларның тормыш кануны – эшчәнлекләре шуңа инандыра. Мондый төркемнең барлыкка килүе өммәтебез өчен казаныш, әлбәттә, әмма бу әлегә бик аз. Кызганыч ки, күп кенә кешеләр сорауны “Ислам үсеше, өммәтем үсеше өчен мин нәрсә бирә алам?” дип түгел, ә “Ислам миңа нәрсә бирә?” дип куя. Бу шулай, һәм бу бер Россиядә генә түгел. Элек тә шулай булган, хәзер дә шулай, алга таба да шулай дәвам итәр, мөгаен.
Үткәргән чараларның нәтиҗәләренә тукталсак, финанс-икътисадый яктан өммәтебез үсешенә битараф булмаучылар саны үсә бара. Алар белем ала, намус кушканча яшәргә тырыша, чөнки әле хәләл җитештерүчеләр арасында да этиканы; килешүләрне; хезмәткәрләр, клиентлар, партнёрлар һ. б. белән дөрес мөгамәләне саклау төп проблема булып кала. Безгә этика өстендә эшлисе бар әле.
Төбәкләр арасында ислам икътисады үсеше буенча Татарстан Россиядә, һичшиксез, лидерлар рәтендә. Беренче чиратта, бу шуннан килә – Татарстан Россиянең тарихый ислам үзәкләренең берсе; аерым шәхесләрнең тырышлыгы белән KAZANSAMMIT һ. б. проектлар эшли башлады; хәләл бизнеста, инфраструктура өлкәсендә проектлар булуын да әйтергә кирәк (монда да Татарстан башка төбәкләрдән алда бара). Хәзер Кавказ, аерым алганда, Дагстан, Чечня Республикасы, бик актив шөгыльләнә башлады. Кавказ белән чагыштырганда, Татарстанның өстенлеге аның икътисадый яктан тотрыклы төбәк булуында. Икенчедән, Татарстан Хөкүмәтенең эшчәнлеген билгеләп үтәргә кирәк. Беренче саммит башланганчы ук Рөстәм Нургали улы Миңнеханов (ул чакта Татарстан хөкүмәтен җитәкли иде) ислам финансларының һәм ислам икътисадының әһәмиятен югары дәрәҗәдә аңлады. Хәзерге вакытта Татарстанга саммитка ислам илләреннән ышаныч белән киләләр икән – бу күп нәрсә хакында сөйли.
- Департамент оешканга өч ел тулып килә. Шул вакыт эчендә нәрсәгә ирешелде? Нинди проектлар тормышка ашырылды?
- Кайбер проектларга нәтиҗә ясау авыррак, әгәр дә белем алу турында әйтәбез икән, күпме кеше мәгълүмат алган, күпме кеше финанслауның хәрәм саналган юлларыннан баш тарткан – хакыйкатьне бер Аллаһы Тәгалә генә белә бит. Конкрет проектларга тукталсак, ислам финансларыннан белем бирү буенча без Мәскәү халыкара бизнес мәктәбе белән бергәләп эшлибез. Эшкуар, банкир, менеджер булып өлгереп җиткән кешеләргә белем бирәбез. Департаментның иң эре проектларының берсе “Хәләл” Мәскәү халыкара күргәзмәседер, мөгаен. Аны инде бишенче тапкыр үткәрергә әзерләнәбез. Башка проектларыбыз да бар, алары әлегә эзерлек этабында.
Чыганак: www.islam-today.ru.
